کاوش موضوع کلیه
صفحه اصلی
کلیه
در انسان‌ها، کلیه‌ها یا گُرده‌ها دو عضو تصفیه‌کننده خون لوبیایی شکل با رنگ قهوه‌ای مایل به قرمز هستند که نوعی از کلیه‌های پستانداران چندلپه‌ای و چندپاپیلی هستند، معمولاً بدون نشانه‌هایی از لوبولاسیون خارجی. این کلیه‌ها در فضای خلفی-صفاقی در سمت چپ و راست قرار دارند و در انسان‌های بزرگسال تقریباً ۱۲ سانتیمتر (۴ ۱⁄۲ اینچ) طول دارند. آنها خون را از سرخرگ‌های کلیوی جفت‌شده دریافت می‌کنند و خون از طریق سیاهرگ‌های کلیوی جفت‌شده خارج می‌شود. هر کلیه به یک میزنای متصل است، که لوله‌ای است که ادرار دفع شده را به مثانه منتقل می‌کند.
کلیه در کنترل حجم مایعات مختلف بدن، اسمولالیته مایع، تعادل اسید-باز، غلظت‌های مختلف الکترولیت‌ها و حذف سموم مشارکت دارد. تصفیه در گلومرول انجام می‌شود: یک‌پنجم حجم خونی که وارد کلیه‌ها می‌شود، تصفیه می‌گردد. نمونه‌های مواد بازجذب شده شامل آب بدون حلّال، سدیم، بی‌کربنات، گلوکز و آمینو اسیدها هستند. نمونه‌های مواد ترشح شده شامل هیدروژن، آمونیوم، پتاسیم و اسید اوریک می‌باشند. نفرون، واحد ساختاری و عملکردی کلیه است. هر کلیه‌ی انسان بزرگسال حدود ۱ میلیون نفرون دارد، در حالی که کلیه‌ی موش تنها حدود ۱۲ هزار و ۵۰۰ نفرون داراست. کلیه‌ها همچنین وظایفی مستقل از نفرون‌ها انجام می‌دهند. به عنوان مثال، آنها پیش‌ساز ویتامین دی را به شکل فعال آن، کلسیتریول، تبدیل می‌کنند و هورمون‌های اریتروپوئیتین و رنین را سنتز می‌نمایند.
بیماری کلیوی مزمن به عنوان یکی از مسائل عمده بهداشت عمومی در سطح جهانی شناخته شده است. شیوع جهانی تخمینی بیماری کلیوی مزمن حدود ۱۳٫۴٪ است و تعداد بیماران با نارسایی کلیه که به درمان جایگزینی کلیوی نیاز دارند، بین ۵ تا ۷ میلیون نفر برآورد می‌شود. روش‌های مورد استفاده در مدیریت بیماری‌های کلیوی شامل آزمایش‌های شیمیایی و میکروسکوپی ادرار (آزمایش ادرار)، اندازه‌گیری عملکرد کلیه از طریق محاسبه ارزیابی عملکرد کلیه (ای‌جی‌اف‌آر) با استفاده از سطح سرمی کراتینین و همچنین بیوبسی کلیه و سی‌تی اسکن برای ارزیابی آناتومی غیرطبیعی است. دیالیز و پیوند کلیه برای درمان نارسایی کلیه استفاده می‌شوند؛ یکی (یا هر دو به ترتیب) از این روش‌ها تقریباً همیشه زمانی که عملکرد کلیه به کمتر از ۱۵٪ کاهش یابد، استفاده می‌شود. نفرکتومی به طور متداول برای درمان کارسینوم کلیوی استفاده می‌گردد.
فیزیولوژی کلیه به مطالعه عملکرد کلیه مربوط می‌شود. نفرولوژی تخصص پزشکی است که به بیماری‌های عملکرد کلیه می‌پردازد: این شامل بیماری کلیوی مزمن، نشانگان نفریتیک و نفروتیک، نارسایی حاد کلیه و پیلونفریت است. اورولوژی به بیماری‌های آناتومی کلیه (و دستگاه ادراری) می‌پردازد: این شامل سرطان، کیست‌های کلیوی، سنگ‌های کلیوی و سنگ‌های میزنای و انسداد دستگاه ادراری می‌باشد.
کلمه «رنال» صفتی است که به معنای «مربوط به کلیه‌ها» است و ریشه‌های آن به زبان فرانسوی یا لاتین دیرینه برمی‌گردد. در حالی که برخی بر این باورند که «رنال» باید با «کلیه» در نوشتارهای علمی مانند «سرخرگ کلیوی» جایگزین شود، دیگر متخصصان بر حفظ استفاده از «رنال» در موارد مناسب از جمله «سرخرگ رنال» تأکید می‌کنند.... بیشتر در ویکی پدیا
